Bloem vs Meel

Het kwam al langs in vorige blogs met mijn belofte er op terug te komen. En belofte maakt schuld! Laten we kennismaken met de twee (eigenlijk drie) broers bloem en meel en zoek de (gezondheids)verschillen.

Bloem
Bloem wordt gemaakt van alleen het binnenste deel van de graankorrel. Alle overige vezels worden er na het malen uitgezeefd, waardoor er een wit graanpoeder overblijft. Veel producten die we kopen zijn op basis van bloem. Denk aan koek, pasta, taart, bladerdeeg, kant-en-klare maaltijden, (afbak)brood, beschuit etc. Waarom dat is? Bloem is allereerst veel goedkoper in het productieproces dan meel, dus daar verdient de fabrikant aan. Daarnaast vinden mensen bloemproducten over het algemeen lekkerder: het is luchtiger, zoeter en het is makkelijk te verwerken. En de consument is koning dus u vraagt, zij draaien.
Het nadeel van al dat bewerken en nazeven is dat er weinig voedingsstoffen overblijven. Voedingsmiddelen die sterk zijn bewerkt (door de industrie) noemen we geraffineerd. Bloem is daarom  een mooi voorbeeld van vulling en niet van voeding.

Zetmeel
Nu komen we aan bij de tweede broer. Door verwijdering van al dat “goeds” houd je voornamelijk korte zetmeel ketens over. En daarmee brengt bloem nog een nadeel met zich mee. Een kort biologielesje, doe je mee?

Je hebt korte en lange zetmeelketens. Zie het als stukjes koolhydraat aan elkaar geplakt. Zetmeel wordt in je lichaam omgezet in glucose, wat een belangrijke energiebron is. Door de stijging van het glucoseniveau, stijgt je bloedsuikerspiegel en (dus) ook je insulinelevel om de boel weer te laten dalen. Bij lange zetmeelketens (zoals in volkorenproducten en peulvruchten) is de impact op je bloedsuikerspiegel en insulineniveau veel kleiner.
Korte zetmeelketens zorgen voor een enorme insulinereactie in het lijf als gevolg van een glucose-optater. Het overschot aan glucose wordt (met behulp van insuline) opgeslagen in de lever en als lichaamsvet. Dat vet houd je lijf vast voor later gebruik; tijdens (langdurige) inspanning of in tijden van schaarste. Maar we hebben elke dag voedsel in overvloed! Dus wanneer je lijf geen reden heeft om het te verbranden blijft het lekker zitten waar het zit.

Voor de oplettende lezer onder ons, dit is inderdaad (min of meer) hetzelfde proces wat je lichaam ondergaat wanneer je suiker eet. Dus bloem past in hetzelfde rijtje en is dus net zo ongezond. Ook mais (denk aan cornflakes) en witte rijst vallen hier onder.

(Volkoren)meel
Gelukkig hebben we ook nog een derde broer en drie keer is scheepsrecht! Nu gaan we een andere graankorrel vermalen, maar gebruiken we ‘m helemaal. Het grootste deel van de vitamines, mineralen en vezels blijft behouden want deze bevinden zich in de buitenste laag. Alhoewel meel hetzelfde verwerkingsproces in het lichaam ondergaat, worden de hoge pieken afgeremd door de hoeveelheid vezels. Het resultaat: een minder hoge bloedsuikerspiegel, minder insulineafgifte en minder (overtollig) opgeslagen lichaamsvet.

Tot slot
Wie zijn lijf wil voeden en/of wil afvallen, maar ook graag granen wil eten, kiest voor pure volkoren(meel)producten. Bijvoorbeeld een zelfgemaakte pizza! Dit kan tarwe zijn, maar ook spelt of rogge. Elk graan heeft zijn eigen voedingsvoordeel dus afwisselen is het toverwoord.
Let op: veel supermarkten gaan in op hypes en de speltbroden vliegen als warme broodjes (hoe toepasselijk) over de toonbank. Het gaat hier bijna altijd om broden met speltbloem, waarvan we nu weten dat dit niks met gezondheid te maken heeft.
In voedselland heerst een enorme discussie over granen & gluten en welke invloed deze hebben op onze (volks)gezondheid. Daarover een volgende keer meer!